Ο Ηλίας Θ. Παππάς σχολιάζει τις "Χαμένες ψηφίδες.
Ιστοσελίδα Στίγμα Λόγου
Δεν είναι εύκολο στη σημερινή εποχή να συναντήσεις ποίηση με συγκεκριμένο στίγμα. Ανάμεσα στα στιχουργικά φληναφήματα και στις όποιες «αυθεντίες», ποιητές σαν τον Θοδωρή Βοριά παρουσιάζουν ποιητικές προσπάθειες που χαράσσονται με ευκολία στη μνήμη, δίχως τυμπανοκρουσίες ή ανούσιες επάρσεις
Στις «Χαμένες Ψηφίδες» ο αναγνώστης θα συναντήσει μια ηθελημένα στεγνή ποίηση, που στοχεύει στον εντοπισμό πηγών για να ξεδιψάσει. Κάποτε αυτές οι πηγές -αυτές οι ψηφίδες- εντοπίζονται και κάποτε όχι, καθώς ο Βοριάς παίζει με έναν λυρισμό που θέλει και δεν θέλει να κάνει δικό του, πότε αποκαλύπτοντας το πρόσωπό του και πότε κρύβοντάς το πίσω από προσωπεία.
Εντούτοις αυτή η (υπεκ)φυγή σε τρίτα πρόσωπα, αν και προκαλεί προβλήματα στον εντοπισμό του ίδιου του ποιητή μέσα στη συλλογή, δεν τον αποκρύπτει τελείως. Πόσο μάλλον όταν κάτι τόσο δικό του, όπως η Θεσσαλονίκη, φαίνεται να λειτουργεί όπως μία κεντρομόλος δύναμη, η οποία έμμεσα δηλώνεται (ενίοτε ψιθυριστά) ως βάση των ποιητικών του εξορμήσεων. Παρόλα αυτά ο Βοριάς δεν είναι -ευτυχώς- ποιητικός τοπικιστής και δεν τον απασχολεί να θρηνήσει για κάποιο χαμένο μεγαλείο της πόλης ή να αφεθεί σε φτηνούς, ανακλητικούς συναισθηματισμούς.
Αγόγγυστα έτσι αφήνει χώρο να πάρουν τα ηνία οι χαρακτήρες του που, αν και αναμενόμενοι, συνθέτουν μια εικόνα που επιβάλλεται με άνεση. Πόρνες, φαντάροι, τοκογλύφοι, αλήτες και ποιητές μπλέκονται μέσα στα σκοτάδια, στη βαρυχειμωνιά, στα σοκάκια και στα ρημαγμένα σπίτια. Σκοπός τους είναι η κατανόηση μιας πραγματικότητας στην οποία φανερά δεν έχουν θέση, ενώ λειτουργούν και σαν φερέφωνο του ποιητή που επίσης ψάχνει τη δική του, όχι απλώς σε ατομικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο.
Αξιοσημείωτες είναι οι αντιφατικές αναφορές που γίνονται σχετικά με την ταυτότητα του σύγχρονου ποιητή, που άλλοτε δεν χωρά πουθενά στο «Όπως οι Ποιητές», άλλοτε χωρά στους δρόμους και όχι στα σαλόνια όπως στο «Σημάδια των καιρών» και άλλοτε δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί στο -πιθανά βιογραφικό- «Ίσως γίνεις Ποιητής». Οι αντιφάσεις αυτές στοιχειοθετούν έναν έντονο προβληματισμό πάνω στην τρέχουσα περιθωριοποίηση του ρόλου του σύγχρονου ποιητή, με την οποία ο Βοριάς προσπαθεί να συμφιλιωθεί.
Αυτή η προσπάθεια βασίζεται στις ξεπεσμένες περσόνες που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι οποίες περιγράφουν επιθυμίες και μόχθους, μεταμορφώσεις και απώλειες καθώς προσπαθούν να κερδίσουν την επάνοδό τους στην καθημερινότητα.
Οι ελάχιστες στιγμές που ο Βοριάς φτάνει σε σκαιά μονοπάτια όπως στο «Ορφανεμένες Ρίζες» ή στο «Κατηγορούμενος», τότε δηλαδή που εξαντλεί το έλεος για τον εαυτό του, αντισταθμίζονται γλυκόπικρα με καταλύτη την παιδικότητα στο «Στίχοι από ένα ταξίδι με τον ήλιο» και στο «Αναστημένα Χέρια». Αποτέλεσμα αυτής της ισορροπίας είναι η αποκάλυψη ενός αυθεντικού παραπόνου, ενός ακόμα δηλαδή αισθηματικού παρακλαδιού στις «Χαμένες Ψηφίδες», που δεν αποκλείεται να είναι και ο πιο καίριος πυρήνας τους.
Σίγουρα βέβαια ο Βοριάς δεν είναι πάντα επιτυχής στις βλέψεις του. Υπάρχουν φορές που γίνεται θύμα του προσωπικού του μονολόγου και πέφτει στην παγίδα της απλούστευσης, όπως στο μερικώς ικανοποιητικό «Ανιλίνες», όπου οι εικόνες των εραστών στην άμμο και η ανάγκη για έρωτα χάνουν γρήγορα τη δυναμική τους. Άλλοτε, στο «Ψηφίδα της πόλης», η αναφορά στην κοινωνική καταπίεση από το πολιτικό μαστίγιο είναι πολύ εμφανής για να συναρπάσει και, άλλοτε, στο «Τέλος Εποχής» η φιλοδοξία των νοημάτων αποδεικνύεται κάπως βαριά για τις παραγόμενες εικόνες. Κάποιες φορές επίσης ο δισταγμός του να προσχωρήσει στον λυρισμό αφήνει ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες, όπως στο «Μη σπαταλήσεις τα όνειρα» και στο «Απόψε φτιάξε μια πατρίδα», δισταγμός που δεν δικαιολογείται από τις επιτυχημένες του προσχωρήσεις, όπως στο «Χέρια».
Εντούτοις οι όποιες αδυναμίες (αν θεωρήσουμε ότι μπορούμε να τις αποκαλέσουμε έτσι) είναι απλά απόδειξη της ρυθμικής αρτιότητας της συλλογής, που είναι δομημένη με προσοχή και λεπτομέρεια και δεν αποδέχεται πρόσθετα βάρη ή ξένα σώματα (ακόμα και αν προέρχονται από τον ίδιο τον ποιητή).
Η γλώσσα ακολουθεί την ίδια μετρημένη χρήση αλλά, τόπους-τόπους, όπως στο τετραμερές «Ρημαγμένα Σπίτια» είναι εμφανές ότι ο Βοριάς βρίσκεται ήδη σε πιο εξελιγμένα λεκτικά μονοπάτια, που λογικά θα απολαύσουμε σε επόμενο έργο.
Εν τέλει οι «Χαμένες Ψηφίδες» πετυχαίνουν αυτό που επιδίωξαν, κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος, την παραγωγή δηλαδή ειλικρινούς συναισθήματος, που δεν είναι επιτηδευμένο για να είναι φιλοσοφικό αλλά ούτε και υπέρ-αναλυτικό για να είναι εγκεφαλικό.
Ούτως ή άλλως, ποιητής που συνθέτει το σχεδόν ιδιοφυές «Το Παραθύρι» δεν μπορεί παρά να προέρχεται και -κυρίως- να κατευθύνεται προς κάπου αληθινά.
-Οι Χαμένες Ψηφίδες είναι ιδιωτική έκδοση του ποιητή η οποία είναι διαθέσιμη ψηφιακά-
