Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τον Λογοτέχνη, Θοδωρή Βοριά, ο οποίος συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό του έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία.
1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;
Ένα φοβερό όπλο είναι. Ένα μέσο αντίστασης μπορεί να γίνει. Είναι καταλυτική η δύναμη της λογοτεχνίας. Ο συνδυασμός σκέψης, ψυχής, αισθήσεων, λόγου, γραφής αποτελεί ένα μείγμα ζωτικότητας. Ίσως αυτή η λέξη φέρνει αλλεργία στους τεχνοκράτες αλλά αυτό δεν αλλάζει τα πράγματα.
Καταλαβαίνεται τώρα γιατί οι λογοτέχνες δεν χωρούν πουθενά… Ασφυκτιούν μέσα στο δέρμα του κορμιού τους, μέσα στα ρούχα τους, μέσα στο σπίτι τους, μέσα στην πόλη τους. Έμαθαν να βλέπουν, να στοχάζονται, να χτίζουν κώδικες αξιών, να νιώθουν τις ασήμαντες λεπτομέρειες, να ακούν, να ακούν τη συνείδησή τους, να ζουν, να ζουν στην ψυχή τους τις ιδέες τους. Θα μου πείτε, τα έμαθαν όλα αυτά από τη λογοτεχνία; Όχι, το όπλο δεν σε μαθαίνει τον πόλεμο. Πολεμιστής γεννιέσαι.
Όσοι καλά βολεύονται στον κόσμο, όσοι δεν πονούν με ό,τι υπάρχει γύρω τους, όσοι τα βλέπουν όλα καλά καμωμένα δεν χρειάζονται το διάβασμα ή το γράψιμο. Οι άλλοι, οδηγούνται στην απόδραση συχνά…
2. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;
Είναι κι η ποίηση που ξέπεσε μαζί με άλλα ανθρώπινα. Όταν καταπίνεις το φαρμάκι, καλά – κακά, όλα τα σκοτώνεις… Αποδεχθήκαμε τον ρόλο του κόκκου σε μια απέραντη μάζα. Ανεχθήκαμε το κάθε ιδεολόγημα ως αντίβαρο στα ψυχικά και πνευματικά μας κενά. Πέταξε ο καθένας μας την προσωπικότητά του στα σκουπίδια κι ύστερα είπαμε πως πέθανε η ποίηση. Σκοτώσαμε τη συνείδηση, την αξιοπρέπεια, την ταυτότητά μας ως λαός, τις ιδέες, τις αξίες, τις παραδόσεις, φτιάξαμε πόλεις ζούγκλες… και θρηνούμε για την ποίηση. Καταντά υποκριτικό.
Είναι αναπόφευκτο, όσο παρακμάζουμε και σβήνουμε ως άνθρωποι, να σκοτώνουμε και την ποίηση.
3. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;
Είναι μια ψηφίδα της ψυχής μας. Υπάρχει μέσα μας είτε το θέλουμε είτε όχι. Όλοι κάποια στιγμή γινόμαστε ποιητές ακολουθώντας τα παιχνίδια της Μοίρας μας και γράφουμε ποιήματα με το αίμα, με το δάκρυ, με τον ιδρώτα ή με το μελάνι. Μέσα στη χαμέρπεια απλά ξεθωριάζει κι η ποίηση όπως κι οι άλλες ψηφίδες της ψυχής μας.
Τι άλλο; Μονάχα αυτό που έγραψε ο Νίτσε: «Και πώς θα το άντεχα να είμαι άνθρωπος, αν ο άνθρωπος δεν ήταν και ποιητής…»
4. Γιατί γράφετε;
Γράφω για να μην ξεχνάω, για να θυμάμαι. Να ξαναδιαβάζω την ψυχή μου και να γυρίζω ξανά στο χώμα, στη γη. Να πατάω στα πόδια μου. Να μην ξεχνάω πως οι καθημερινές προσωπίδες βγαίνουν· τις βγάζεις και τις αφήνεις στο τραπέζι για να τις φορέσεις ξανά την άλλη μέρα στη δουλειά, στο δρόμο. Κάτω από τις προσωπίδες είναι η ζωή. Γράφω για να μην ξεχνώ να ζω. Δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι.
5. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας;
Θα σας απαντήσω μ’ ένα ποίημα από τη συλλογή «Νυχτερινές επιπλοκές»:
Εν ώρα υπηρεσίας
Κλέβεις ανύποπτες στιγμές
για να τις κάνεις ποιήματα,
εσύ, ένας ένστολος εν υπηρεσία!
Γέρνουν οι τοίχοι,
σ’ ελέγχουν κάθε νύχτα,
σε υποπτεύονται
γιατί έσκυψες στο δρόμο
ή γιατί βρήκες κάτι
και το έβαλες στην τσέπη σου…
Ήξερες να κρύβεις τα κλεμμένα·
λίγα παλιόχαρτα τσαλακωμένα,
κρυμμένα μες στην τσέπη
ήταν τα όνειρα κι οι στίχοι σου.
Όταν έσφιγγε το κρύο
έχωνες εκεί τα χέρια
και τα ζέσταινες.
6. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;
Προσπαθώ να γράψω ποιήματα κι αυτή η προσπάθεια είναι που κυριαρχεί από το 1998, όταν στα 28 μου ξεκίνησα αυτή τη διαδρομή.
7. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο.
Όταν το 2000 δημοσίευσα το πρώτο μου ποίημα στο περιοδικό της Αλεξανδρούπολης Ενδοχώρα, δεν ένιωθα πως ξεκινούσα κάποια λογοτεχνική διαδρομή. Δεν είχα χάρτη ούτε πυξίδα. Συνέχισα να γράφω με την βοήθεια και καθοδήγηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου που από το 1998 και για αρκετά χρόνια ανέχθηκε να διορθώνει γραπτά μου. Έχω την τιμή να βρεθώ δίπλα σ’ έναν μεγάλο δάσκαλο που συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στην λογοτεχνική διαμόρφωσή μου είτε με τα ποιήματά του, είτε με το διαχρονικό «ΕΝΑΝΤΙΟΝ» του, είτε με τις συμβουλές του.
Το 2004 άρχισα να φτιάχνω κάποιο σκαρίφημα δράσης με τη βοήθεια του διαδικτύου. Βρέθηκα μπροστά σε μικρές λογοτεχνικές κοινότητες, σε διαδυκτιακές οάσεις όπως τις ιστοσελίδες ΙΣΤΡΟΣ και το ΛΕΞΗΜΑ και γνώρισα τους πρώτους «διαδικτυακούς» συγγραφείς: Τον Πάτροκλο Χατζηαλεξάνδρου, την Κατερίνα Κατσίρη, τον Γιώργο Πύργαρη, τον Θεοδόση Βολκώφ, τον Έκτορα Πανταζή, τον Γιάννη Τόλια, την Μαρία Ανδρεαδέλλη κι άλλους πολλούς συνοδοιπόρους στην λογοτεχνία, που όλοι μαζί θα αποτελούμε κάποτε την πρώτη λογοτεχνική γενιά στο διαδίκτυο. Από αυτές τις «οάσεις» προέκυψαν και υπάρχουν σήμερα τα διαδικτυακά περιοδικά λογοτεχνίας: το ΠΟΙΕΙΝ, το ΒΑΚΧΙΚΟΝ, το ΠΕΡΙ ΓΡΑΦΗΣ, οι ΣΤΑΧΤΕΣ κλπ
Το 2005 κυκλοφόρησε η πρώτη μου ποιητική συλλογή «Το τρύπιο ταβάνι» από τις εκδόσεις Ερωδιός. Παράλληλα δημιούργησα τη δική μου ιστοσελίδα ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ (http://vorias.blogspot.com) σε μορφή blog όπου βρίσκονται αναρτημένα έργα μου και διατίθενται ελεύθερα στους επισκέπτες.
To 2008 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική συλλογή μου «Νυχτερινές επιπλοκές» από τις εκδόσεις Ερωδιός. Παράλληλα δημιούργησα και την ιστοσελίδα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΙΚΑΡΑ (http://logotexnika-epikaira.blogspot.com) με στόχο να συγκεντρώσω εκεί οτιδήποτε αφορούσε την ελληνική λογοτεχνία και να τη μετατρέψω σε μια λογοτεχνική βάση δεδομένων. Έτσι ξεκίνησαν να αναρτώνται τα εξώφυλλα και τα περιεχόμενα των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούσαν αλλά και παλαιότερων περιοδικών που είχαν γίνει ψηφιακά πλέον και παρέχονταν ελεύθερα η ύλη τους στο διαδίκτυο. Ξεκίνησαν αφιερώματα σε Έλληνες συγγραφείς με υλικό σχετικά με το έργο τους που κυκλοφορούσε στο διαδίκτυο. Δημιουργήθηκε ενότητα δωρεάν ανάγνωσης για όποιον λογοτέχνη ήθελε να προσφέρει δωρεάν το έργο του, σε ψηφιακή μορφή, μέσω της ιστοσελίδας. Όλες οι ενότητες διατηρούνται μέχρι και σήμερα και ανανεώνονται συνεχώς.
Κυκλοφόρησαν και δύο βιβλία μου, σε ψηφιακή μορφή: «Ευριπίδης-[Ανδρομάχη]» (ιδιωτική έκδοση-2009) με 18 αποσπάσματα του έργου, και «Ευριπίδης-[Μήδεια]» (ιδιωτική έκδοση-2010) με 21 αποσπάσματα. Ήταν μια απόπειρά μου να αποδώσω ελεύθερα αυτά τα θαυμάσια αποσπάσματα και υπάρχουν κι αυτά τα βιβλία στο διαδίκτυο.
Το 2010 ξεκίνησα, μέσα από τα Λογοτεχνικά Επίκαιρα, να διακινώ μέσω e-mail σε εκατοντάδες φίλους της ιστοσελίδας, ένα μηνιαίο οχτασέλιδο ψηφιακό περιοδικό, τα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ, με έργα σύγχρονων ποιητών που δραστηριοποιούνταν και στο διαδίκτυο. Η δουλειά αυτή κράτησε μέχρι τις αρχές του 2012.
Το 2011 κυκλοφόρησε η τρίτη ποιητική συλλογή μου με χάικου, «Πυγολαμπίδες» από το «Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου».
Το 2012 κυκλοφόρησε η τέταρτη ποιητική μου συλλογή «Χαμένες ψηφίδες» - ιδιωτική έκδοση.
Το 2018 κυκλοφόρησε η τελευταία ποιητική μου συλλογή «Στιγμές από το ρεπερτόριο του θανάτου» - ιδιωτική έκδοση.
Κατά τη διάρκεια αυτή, δημοσιεύτηκαν έργα μου σε ηλεκτρονικά, σε έντυπα περιοδικά και σε αρκετές ποιητικές ανθολογίες, ενώ βρέθηκαν μεταφρασμένα και σε ξένα έντυπα (ιταλικά, ισπανικά, πολωνικά και ρουμάνικα).
8. Πείτε μας λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο που έχει τίτλο: «ΣΤΙΓΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ».
Είναι η 5η μου ποιητική συλλογή. Εκεί μάζεψα κάποιους από τους θανάτους που συνθέτουν τη ζωή μας. Αυτοί οι θάνατοι, οι «καθημερινοί», οι πιο επώδυνοι, συνθέτουν το ρεπερτόριο που τελειώνει με τον φυσικό μας θάνατο. Είτε αναγκαστικά είτε από επιλογή μας γράφουμε κάθε τόσο τον επίλογο σε κομμάτια της ζωής μας. Τέτοια κομμάτια της ζωής μάζεψα στις 16 σελίδες του βιβλίου. Υπάρχει κι αυτή η συλλογή, ελεύθερα διαθέσιμη, στο διαδίκτυο.
9. Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;
Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της μιζέριας δεν είναι δυνατόν να αφήσει κάποιον ανεπηρέαστο. Συζητείστε με οποιονδήποτε και θα διαπιστώσετε ότι η ευθύνη για την κρίση, διαχρονικά, ακόμα μετακυλύετε στους «άλλους». Βάλτε με το μυαλό σας κι εσείς, κάποιον στη θέση των «άλλων» και θα πετύχετε. Οι πνευματικοί άνθρωποι όμως δεν έπρεπε να απορούν για το κατάντημα. Πολλούς δε από αυτούς, σίγουρα, κάποιοι θα τους ρώτησαν το 2004 ή το 2005 «…καλά, εσείς τι βλέπετε γύρω σας και γράφεται δραματικά;» Το μεγαλύτερο όμως σοκ και η ευθύνη είναι όταν διαπίστωσα ότι με τα γραπτά μου δεν μπόρεσα να αποτρέψω από το να αυτοκτονήσουν άνθρωποι για ένα δάνειο… Εκεί διαμόρφωσα πια την άποψη ότι στις εποχές της ζούγκλας δεν χρειάζονται συγγραφείς αλλά πολεμιστές. Οι πολεμιστές - ποιητές είναι που δεν υπάρχουν πια. Γιατί τέτοιοι χρειάζονται για να χτίσουν, να δημιουργήσουν, γκρεμίζοντας συνάμα οτιδήποτε έχει ξεπέσει και παρακμάσει. Θέλει να είσαι πολεμιστής και να έχεις μέσα σου την ευθύνη ακέραια για ό,τι χρειαστεί να γίνει, μακριά από το «οι άλλοι» ή χειρότερα ακόμα, μακριά από την πλάνη και την ευκολία της συλλογικής ευθύνης. Αν δεν μεταμορφωθούμε ξανά σε λαό πολεμιστών, ας ομολογήσουμε ευθέως ότι η κρίση έχει περάσει στο DNA μας εδώ και δεκαετίες κι αποτελεί συνειδητό τρόπο ζωής μας κι ας μην κλαίμε.
10. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;
Ας μη μιλάμε καλύτερα για «παραγωγή», αφήστε με αυτήν να ασχοληθούν οι έμποροι. Για την ελεύθερη διακίνηση των έργων, πέρα από τους «επαγγελματίες συγγραφείς» του χώρου, γίνονται κάποια πράγματα στο διαδίκτυο. Έτσι κι αλλιώς καταλαβαίνουν κι οι έμποροι πως η λογοτεχνία ως εμπόρευμα δεν έχει πέραση στην Ελλάδα. Ας δοθεί λοιπόν η ευκαιρία, σε όσους τάχθηκαν να διακονούν την λογοτεχνία, να έχουν στη διάθεσή τους διαύλους που να τους επιτρέπουν να κυκλοφορεί το έργο τους ελεύθερα και δίχως διατιμήσεις.
11. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε;
Το έντυπο φυσικά!
12. Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;
Τι άλλο από την προτροπή του Ντίνου Χριστιανόπουλου: «Επιμονή…».
Η συνέχιση της λογοτεχνικής πορείας της πατρίδας μας είναι ένας ιδανικός στόχος. Τότε αποκτάς ευθύνη και σοβαρεύουν τα πράγματα. Κάθε ιδιοτέλεια αποτελεί από εκεί και μετά έναν υποδεέστερο στόχο. «…κι αν δεν μπορέσεις να προχωρήσεις άλλο, γίνε σκαλοπάτι, βοήθα τους άλλους να συνεχίσουν ν’ ανεβαίνουν».
13. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;
Διάβασα για μια ακόμη φορά την Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη. Κάθε φορά ανακαλύπτω πράγματα, κάθε φορά μου δίνει κάτι νέο αυτό το βιβλίο και καταλαβαίνω πως συχνά χρειάζεται να επιστρέψω σ’ αυτό όπως και στο Τάδε Έφη Ζαρατούστρα του Νίτσε με τη θαυμάσια μετάφραση του Άρη Δικταίου.
14. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Από πού να ξεκινήσω… έτσι τυχαία αναφέρω τους παλιούς: Έζρα Πάουντ, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος Καζαντζάκης, Φρειδερίκος Νίτσε, Ίων Δραγούμης... Δεν μου είναι αδιάφοροι και οι σύγχρονοι συγγραφείς αλλά πρέπει να φροντίζει κανείς πρώτα τις ρίζες για να έχει το δέντρο.
15. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;
Ελπίζω να με βοηθήσει ο Θεός να συνεχίσω.
* * *
Τη συνέντευξη και την παρουσίαση των βιβλίων μου μπορείτε να δείτε στη δ/νση:
