Ευρυδίκη (Ποιητική διασκευή φιλοσοφικού κειμένου - ελεύθερη απόδοση: Θοδωρής Βοριάς)

Ορφέας και Ευρυδίκη. Έργο του γλύπτη Arno Breker (1944).

ΕΥΡΥΔΙΚΗ

Στη μνήμη του Ιωάννη Συκουτρή

Την ευτυχία σαν ποθείς, θνητέ, να κατακτήσεις,
στα Τάρταρα να κατεβείς του σπαραγμού της φρίκης.
Μες στα σκοτάδια της σιγής και του χαμού να ψάξεις
σαν τον Ορφέα, για να βρεις κι εσύ την Ευρυδίκη.

Κι αν πλούσια κι αγνή ψυχή φωτίζει τη ζωή σου
-ο σπαραγμός τραγούδι σου, η μουσική σου θρήνος-
τότε μονάχα τα στυγνά της Μοίρας-Περσεφόνης
τ’ άσπλαχνα στήθη θα μπορείς με τρόπο να χαϊδέψεις.

Μες στο θολό σου όνειρο, σκιά του στοχασμού σου
το φως της μέρας θὰ ’ρχεται, χαμένη ηλιαχτίδα,
σαν τον μαγνήτη θα τραβάς κοντά τὴν ευτυχία
-φτάνει βαθιά και άδολη να δίνεις την αγάπη.

Η Ευρυδίκη θα σε βρει, ξοπίσω σου θα τρέξει,

πανέμορφη κι ανάερη μ’ ανάλαφρο το βήμα.
Μάθε να την αισθάνεσαι με της καρδιάς τους χτύπους
και μη ζητήσεις πιο πολλά να βλέπεις και ν’ αγγίζεις.

Να μην τολμήσεις να τη δεις κατάματα -το νου σου-
και στη φωτιά του πάθους σου να μην την αγκαλιάσεις.
Αν την κοιτάξεις -μάταια- αγέρας θα στην κλέψει
και θ’ απομείνει έρημη και στέρφα η αγκαλιά σου.

Μονάχος τότε θα γυρνάς στην ερημιά της νύχτας,
με συντροφιά φαντάσματα χαμένης ευτυχίας.
Ο πόθος σου αγιάτρευτος, τα βήματα θα χάνεις
κι ο νους σου θα σκοτίζεται με τ’ άπιαστο κορμί της.

Αληθινή πατρίδα σου τον θάνατο θα νιώθεις,
στον κόσμο των σκιών θα ζεις που πέταξε κι εκείνη.
Κι όλη η γης μια ξενιτιά, μαρτύριο και πλήξη

-ακοίμητος θα στέκεσαι και νηστικός θα πέφτεις.

Τον θάνατο θ’ αποζητάς κι ο θάνατος θα κράζει,

μ’ εκείνον θα μεθοκοπάς, μ’ εκείνον θ’ αλητεύεις
-φαιδροί, κι εσύ κι ο φίλος σου μες στο κενά του κόσμου

θά ’στε για τους φιλόσοφους ...μελέτη του θανάτου.

© Θοδωρής Βοριάς

Από τον επίλογο ενός φιλοσοφικού κειμένου του τραγικού φιλολόγου Ιωάννη Συκουτρή (αυτοκτόνησε στις 21-09-1937) με τίτλο «Περί το πρόβλημα της ευτυχίας» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Φιλοσοφία της Ζωής – Τρία μαθήματα εις την ελευθέραν σχολήν κοινωνικής πρόνοιας» που πιθανότατα διατύπωσε τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις, 1980 (εξαντλημένο) και τις εκδόσεις Πελεκάνος (κυκλοφορεί). Άγνωστη χρονολογία πρωτοτύπου.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Το Κοράλλι" - τχ.41-42, Σεπτέμβριος 2024: Θοδωρής Βοριάς - ποίημα "Ευρυδίκη".

Δημοσιεύτηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020 στο διαδικτυακό περιοδικό ΕΞΙΤΗΡΙΟΝ μαζί με το απόσπασμα του κειμένου του Ιωάννη Συκουτρή.

Ιωάννης Συκουτρής

Επιστροφή

 

Απόψε αντί για το φεγγάρι
άναψα το παλιό καντήλι του πατρικού.

Τα τριζόνια ψιθύριζαν ένα κλάμα βουβό
σαν της μάνας 
     τις νύχτες που δεν ήξερε τι κάνω 
     και που βρίσκομαι.

Άνοιξα την εξώπορτα και ξέφυγε το αγόρι
με τα ξύλινα σπαθιά.

Ώρες ώρες η νύχτα δεν περνά
χτυπάει άγρια ο σφυγμός της,
πονάει 
     όπως σκίζεις την ψυχή
     για να ξεθάψεις τη ζωή σου
όπως ξαναγυρνάς ηττημένος
     τσαλακωμένος πια
κι αποζητάς την ανθρωπιά.

© Θοδωρής Βοριάς

Οκτώβριος 2020

Ποιητική συλλογή "Χαμένες ψηφίδες 2" - Εκτός εμπορίου - Θεσσαλονίκη - 2024.

Φωτογραφία: Θοδωρής Βοριάς (2024) - Το πατρικό. Ερείπιο στην οδό Τομεύς Έβρου, στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης.

Θοδωρής Βοριάς - "Χαμένες ψηφίδες 2" (ποιήματα) - Ιδιωτική έκδοση - 2024

ΧΑΜΕΝΕΣ ΨΗΦΙΔΕΣ 2

Θοδωρής Βοριάς

Ποιήματα

ISBN: 978-618-00-4999-2

© Θεόδωρος Π. Μποράκης

Θεσσαλονίκη

Ιανουάριος 2024

Η 7η ποιητική μου συλλογή με τίτλο "Χαμένες ψηφίδες 2" κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2024, σε ιδιωτική έκδοση ψηφιακής μορφής, εκτός εμπορίου. 

Στην παρουσίαση της 4ης ποιητικής μου συλλογής "Χαμένες ψηφίδες" το 2012, έκλεισα το κείμενο με τις λέξεις "γκρεμισμένα είδωλα". 12 χρόνια μετά, συνέχισα με δεμένο το νήμα σ' εκείνες τις λέξεις. 

Με τις δύο αυτές λέξεις κλείνω τις δεύτερες Χαμένες ψηφίδες μου, βέβαιος πια πως ακόμα και με τσακισμένα χέρια θα συνεχίσω να ανασύρω τόσα κι άλλα τόσα γκρεμισμένα είδωλα, αφού η σωρός τους δεν είναι έξω από μένα, και στο ταξίδι της γραφής κατάφερα να αναγνωρίσω χιλιάδες πτυχές τους στους αρμούς και στα σενάζια του βίου μου.

Η ποιητική συλλογή αποτελείται από  34 ποιήματα που χωρίζονται σε πέντε ενότητες:

ΑΠΟΤΟΜΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ

[Στις απότομες στροφές της ιστορίας], [Η στιγμή του φόνου], [Σχόλια σε φωτογραφία], [Ειδικές περιστάσεις], [Φτωχοδιάβολοι ποιητές], [Λαθρεπιβάτης].

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

[Ξεβάφουν οι ψυχές στον Άδη], [Σκόνη, στάχτες και σκιές], [Ξεριζωμός], [Απ' τις πλαγιές του Πάικου στου Αξιού τις όχθες], [Αποστάγματα της πατρίδας], [Κι οι ζωντανοί ξεχνούν], [Άννα].

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΣΕΙΡΗΝΩΝ

[Στίχος τραγουδιού κι η Μνημοσύνη], [Πρόκληση], [Χαρταετοί κι αγέρηδες χορεύουν], [Ανδροφόνιο], [Τραγούδι των Σειρήνων], [Άλωση], [Ίμερος], [Μελαινίς].

ΣΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΣΤΡΩΝ

[Ανοίξτε βήμα], [Επιστροφή], [Στις γειτονιές των κάστρων], [Ρωγμές α'],  [Ρωγμές β'].

ΦΑΛΑΓΓΑ ΚΑΤ' ΑΝΤΡΑ

[Δεμένα κορμιά ανάμεσα στις λέξεις], [Σαλπιγκτής του 1918], [Ατσαλένιοι στρατιώτες], [Άγνωστοι νεκροί], [Νεκρόδρομοι 1944], [Επίστρατοι], [Φάλαγγα κατ' άντρα], [Επίκληση].

Επιστρέφω ξανά στις ψηφιακές αυτοεκδόσεις. Όποτε τύπωσα ποιητική συλλογή σε εκδοτικό οίκο, το έπραξα τιμώντας φίλους επαγγελματίες του βιβλίου που σεβάστηκαν τα έργα μου, χωρίς να περιμένω οικονομικά οφέλη (γνωρίζοντας καλά την αγορά του εμπορικού βιβλίου).

Επιλέγω να συνεχίσω να επιμελούμαι μόνος τις συλλογές μου και θαρρώ πως είναι εντιμότερος αυτός ο τρόπος αφοσίωσης, τόσο απέναντι στα ποιήματά μου όσο κι απέναντι στον αναγνώστη, κι όσο παραμένει αντιεμπορική η φύση της ποίησης θεωρώ πως αξίζει να υπηρετώ αυτή της την ιδιοτροπία.

Τις "Χαμένες ψηφίδες 2", αν δεν τις λάβατε ήδη μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, θα μπορέσετε να τις διαβάσετε και να τις αποθηκεύσετε ελεύθερα από τις διευθύνσεις των παρακάτω ιστοσελίδων όπου φιλοξενούνται:

Ιστοσελίδα ebooks4greeks.gr:

https://www.ebooks4greeks.gr/xamenes-pshfides-2

Ιστοσελίδα Openbook.gr: 

https://www.openbook.gr/xamenes-psifides-2

Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι εφικτή η πρόσβασή σας στην ποιητική συλλογή μέσω των ιστοσελίδων, γράψτε μου μύνημα στη διεύθυνση thodorisvorias@gmail.com για να λάβετε τις "Χαμένες ψηφίδες 2" -κι όποια άλλη συλλογή μου επιθυμείτε- στο ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο.

Φιλικά

Θοδωρής Βοριάς

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής Χαμένες ψηφίδες 2 σε δημοσίευμα της εφημερίδας Πρωινής του Κιλκίς της 5/1/2024.

Ο Θοδωρής Βοριάς διαβάζει τις "Γιορτινές φωτιές"

Ευχαριστώ τον Σωτήρη Παστάκα και το περιοδικό Εξιτήριον για την φιλοξενία του ηχητικού αρχείου όπου διαβάζω το ποίημα μου Γιορτινές φωτιές. 

https://exitirion.wordpress.com/2023/12/21/thodoris-vorias-giortines-foties/

Ευχαριστώ των Κωστή Παπαζάκ για την ψηφιακή επεξεργασία και τη μετατροπή του ηχητικού σε βίντεο, με άψογο αποτέλεσμα. Ευχαριστώ τον Ευάγγελο Βλαχάκη για τη θαυμάσια μουσική επένδυση της παρουσίασης του ποιήματός μου.

Θοδωρής Βοριάς

Δεκέμβριος 2023

Γιορτινές φωτιές

Βουλιάζεις στον κόσμο θα πει
σβήνεις τη μνήμη,
ξηλώνεις τις ρίζες,
χασκογελάς και φλυαρείς,
γίνεσαι ένα πράγμα
που μεταλλάσσεται
μες στην παρέα
και μες στη μόδα
—για τις στάχτες στα μάτια
—για τον φόβο των Ιουδαίων
—για το αρνί που το τρώει ο λύκος
έξω από το μαντρί…

Φοράς το σκουφί
του Santa Clause
και ξέρεις
πως πρέπει να φέρεσαι
σαν τον ηλίθιο.
Μικρές πόρνες
φοράνε ίδιο μ’ εσένα σκουφί,
ανεβάζουν βιντεάκια στο facebook
—ξαφνικές λήψεις
ανάμεσα στα σκέλια
με βρακί της μόδας
ρουφηγμένο απ’ το αιδοίο.

Πώς είναι να είσαι απόμακρος;
Με μια πυξίδα,
προσανατολισμένος εντός;
Πώς είναι να ‘χεις χέρι
που γράφει;
Πώς είναι νά ‘χεις κορμί που κρυώνει,
που ματώνει;
Πώς είναι νά ‘χεις μάτια που βλέπουν
και δακρίζουν;

Τώρα το παρατράβηξες!
Χαλάς το κλίμα,
ξεσκεπάζεις τις μνήμες
κι αρπάζουν φωτιά
οι γιορτινές φιέστες.

Εκνευρισμένοι έμποροι
τρέχουν
να σβήσουν
την πραμάτεια τους.




© Θοδωρής Βοριάς


12/2023

Απ’ τις πλαγιές του Πάικου στου Αξιού τις όχθες

Φθινοπωρινό τοπίο από το όρος Πάικο. Από το αρχείο του κ. Γεώργιου Τσιμπούκα.

Απ’ τις πλαγιές του Πάικου στου Αξιού τις όχθες

Μόλις πιάσει να φυσάει ο βοριάς
και συρθεί στα χώματα της Ειδομένης,
γίνεται βαρδάρης

αντάρτης απ’ την χιονισμένη Τζένα
που ’κοψε δρόμο
για τις πετράρες του Καρασινάν

μικρός βοσκός της Τσέρνα-Ρέκα
που δρασκελάει απ’ τις πλαγιές του Πάικου
στου Αξιού τις όχθες

μπαρούτι και πάταγος,
αντίλαλος του Σκρα
στ’ αμπέλια της Γουμένισσας

τρελοβαρδάρης γίνεται
που φέρνει βόλτα
στης Τσιγγάνας τα στενά.

© Θοδωρής Βοριάς

Απρίλιος 2023

Από την ποιητική συλλογή Χαμένες ψηφίδες 2 - εκτός εμπορίου - Θεσσαλονίκη - 2024.

Δημοσιεύτηκε την 13 Αυγούστου 2023 στην ιστοσελίδα του λογοτεχνικού περιοδικού Νέο Πλανόδιον. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε όλα τα ποιήματα του δημοσιεύματος.

Σημειώσεις τοπωνυμίων

Ειδομένη: Ελληνικός μεθοριακός σιδηροδρομικός σταθμός κι ακριτικό χωριό της Δημοτικής Ενότητας Παιονίας, στον Νομό Κιλκίς.

Τζένα: Το όρος Τζένα καταλαμβάνει μέρος της Ελληνοσκοπιανής μεθορίου. Τα όριά του στην ελληνική επικράτεια είναι μεταξύ του όρους Πάικο και του όρους Βόρας στον Νομό Πέλλας.

Καρασινάν: Η παλιά ονομασία του ημιορεινού χωριού Πλάγια στην παραμεθόρια ζώνη της Δημοτικής Ενότητας Παιονίας, στον Νομό Κιλκίς.

Τσέρνα-Ρέκα (Μαύρο Ποτάμι): Η παλιά ονομασία του ορεινού χωριού Κάρπη στην Δημοτική Ενότητα Παιονίας, στον Νομό Κιλκίς.

Πάικο: Το όρος Πάικο απλώνεται από το δυτικό μέρος του Νομού Κιλκίς ως το ανατολικό μέρος του Νομού Πέλλας. 

Αξιός: Ποτάμι της Μακεδονίας που πηγάζει από την περιοχή του κράτους των Σκοπίων και χύνεται στον Θερμαϊκό Κόλπο.

Σκρα: Ορεινό ακριτικό χωριό στην Δημοτική Ενότητα Παιονίας, στον Νομό Κιλκίς.

Γουμένισσα: Κωμόπολη στη Δημοτική Ενότητα Παιονίας, στον Νομό Κιλκίς. Είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους Πάικο και φημίζεται για την οινοπαραγωγική δραστηριότητα των κατοίκων της.

Τα «Στενά της Τσιγγάνας»: Τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, κατά μήκος της κοίτης του Αξιού ποταμού όπου ρέει ανάμεσα σε απότομες πλαγιές ορεινών όγκων, μεταξύ του χωριού Ειδομένη και της κωμόπολης Αξιούπολη στην Δημοτική Ενότητα Παιονίας στον Νομό Κιλκίς.

Φειδερίκος Νίτσε - "Εν πολέμω αδερφοί" (Ποιητική διασκευή φιλοσοφικού κειμένου - ελεύθερη απόδοση: Θοδωρής Βοριάς)

 

Ἐν πολέμῳ ἀδερφοὶ

[α]
Βλέπω τους ουλαμούς σας
αχ και να ’βλεπα στρατιές 

πραγματικών πολεμιστών,
ας κρύβατε όλοι στις στολές σας
καρδιές ἑτοιμοπόλεμες.

[β]
Είναι στη μοίρα μου
να ψάχνω για εχθροὺς
και στη ραστώνη σας
να χτίζω νέες μάχες.

[γ]
Μακάριοι οι νικητές
κι οι αρματωμένοι·

εκείνοι θα πλαγιάσουνε
με την ειρήνη.

[δ]
Επιτέλους, αν θα νικήσω
ας νικήσω ισχυρότερο
κι αν τσακιστώ
ας με τσακίσει δυνατός.

[ε]
Ούτε λύπηση δε θέλω
στο μνήμα, ούτε κλάψες.
Σας το είπα, εχθροί μου
και συμπολεμιστές μου.

Αύγουστος 2021

Το ποίημα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Το Κοράλλι τχ.31-32, τον Μάρτιο 2022, στην ενότητα "Friedrich Nietzsche - Έξι ποιήματα του Ζαρατούστρα" σε ποιητική διασκευή του φιλοσοφικού κειμένου και ελεύθερη απόδοση  του Θοδωρή Βοριά. Επιλεγμένα αποσπάσματα από το έργο του Nietzsche "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" σε μετάφραση Άρη Δικταίου.

Έζρα Πάουντ - Θρήνος του φρουρού των συνόρων (ελεύθερη απόδοση: Θοδωρής Βοριάς)

 

Θρήνος του φρουρού των συνόρων

Ποίημα του Ezra Pound από τη συλλογή Κατάη - Ελεύθερη απόδοση Θοδωρής Βοριάς

Από τη Βορινή Πύλη φυσά βαρδάρης γεμάτος άμμο·
μονάχος απ’ όταν πρωτοείδα τον κόσμο μέχρι τώρα!
Κυρτώνουν τα δέντρα,
το φθινόπωρο κιτρινίζει το χορτάρι.
Σκαρφαλωμένος σε πύργους
τη γη σεργιανάω των βαρβάρων:
Ρημαγμένο κάστρο, ουρανός κι απέραντη ερημιά.
Σ’ εκείνο το χωριό δεν έχει απομείνει
 πέτρα πάνω στην πέτρα.
Ασπρισμένα κόκκαλα από ατέλειωτες παγωνιές,
στοίβες ψηλές, με χόρτα και δέντρα σκεπασμένες.
Ποιός επέτρεψε τούτον τον χαλασμό;
Ποιός φούντωσε τον πύρινο θυμό τού αυτοκράτορα;
Ποιός οδήγησε με ταμπούρλα κι εμβατήρια
 τον στρατό ίσαμε εδώ;
Βάρβαροι βασιλιάδες.
Από μια ολάνθιστη άνοιξη 
 καταλήξαμε σε ματωμένο φθινόπωρο
κι η φασαρία των μαχητών ξεσήκωνε τον τόπο
-τριακόσιες εξήντα χιλιάδες-
 και θλίψη, έβρεχε θλίψη.
Θλίψη στον πηγαιμό, θλίψη στον γυρισμό.
Ερημη χώρα,
δίχως παιδιά να παλεύουν μέσα στ’ αλώνια,
δίχως να πολεμάνε στρατιώτες
στα γιουρούσια ή ταμπουρωμένοι.
Αχ, πως θα μάθετε τη μαύρη θλίψη της Βορεινής Πύλης,
τώρα που λησμονήθηκε πια τ’ όνομα του Ριχόκου,
κι εμάς, τους φρουρούς, μας έφαγαν οι τίγρεις;

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΟ ΚΟΡΑΛΛΙ τχ. 35 - 36 τον Μάρτιο 2023.

Θοδωρής Βοριάς: "Το χειρόγραφο περιοδικό του Κώστα Ριτσώνη ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ - Οι ποιητές του και οι μεταφράσεις ξενόγλωσσων ποιημάτων"

Το εξώφυλλο του 1ου τεύχους του χειρόγραφου περιοδικού ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ που έγραψε και κυκλοφόρησε σε φωτοαντίγραφα το 1987 στην Αθήνα ο λογοτέχνης Κώστας Ριτσώνης.

Έρευνα: Θοδωρής Βοριάς

Τον Νοέμβριο του 1987 ο ποιητής Κώστας Ριτσώνης (1946 - 2015) κυκλοφόρησε στην Αθήνα το χειρόγραφο έντυπο περιοδικό με τον τίτλο ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ "ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ". Το περιοδικό ήταν γραμμένο και διακοσμημένο εξολοκλήρου από το χέρι του Ριτσώνη και το διένειμε σε φωτοτυπίες μεταξύ φίλων.

Το ύφος του περιοδικού και τα ποιήματα των λογοτεχνών που δημοσιεύτηκαν σε κάθε τεύχος είναι φανερά επηρεασμένα από το περιοδικό Διαγώνιος του Ντίνου Χριστιανόπουλου που ήδη με το τεύχος 1983-15 (Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος 1983) είχε σταματήσει να εκδίδεται.

Στο περιοδικό δημοσιεύτηκαν έργα ποιητών που είχαν τακτική συνεργασία με την Διαγώνιο κατά τη δεύτερη περίοδο της κυκλοφορίας από το 1965 μέχρι το τέλος (Νίκος Βασιλάκης, Βασίλης Καραβίτης, Τάσος Κόρφης, Κώστας Ριτσώνης), κατά την τρίτη περίοδο κυκλοφορίας της από το 1972 μέχρι το τέλος (Αλίκη Γιατράκου – Fossi, Χρίστος Λάσκαρης, Μόσχος Λαγκουβάρδος κ.α.) και κατά την τελευταία από το 1979 μέχρι το 1983 (Βασίλης Δημητράκος, Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Περικλής Σφυρίδης, Δημήτρης Τσίτος κ.α.). Τιμητική θέση στις δισέλιδες ανθολογήσεις έργων έλαβαν οι πρωτοστάτες του περιοδικού Διαγώνιος (Ντίνος Χριστιανόπουλος, Αλέξης Ασλάνογλου, Γιώργος Ιωάννου, Τάσος Κόρφης).

Η πρωτότυπη για την εποχή (1987), εκδοτική αυτή προσπάθεια φανέρωνε τον ρομαντισμό και το μεράκι του Ριτσώνη κι αποτέλεσε αντίλογο στους μικροαστούς που εύκολα δήλωναν και δηλώνουν ποιητές, συνηθισμένοι «…μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες…" Τα χειρόγραφα τεύχη του περιοδικού ανάδειξαν την γνήσια πλευρά της ποίησης (περιθωριακής κι αντιεμπορικής) κι έφεραν στη σύγχρονη εποχή τους τρόπους έκφρασης κι επικοινωνίας των λογοτεχνών άλλων εποχών.

Ο λογοτέχνης, ζωγράφος και μουσικός Κώστας Ριτσώνης.

Ο Ριτσώνης έγραψε και κυκλοφόρησε, σε φωτοαντίγραφα, συνολικά 9 τεύχη ("συναντήσεις φίλων" τα θεωρούσε), από 8 μέχρι 14 σελίδες το κάθε τεύχος, στο διάστημα από το 1987 μέχρι και το 2007.
Η 1η "συνάντηση" κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο - Νοέμβριο 1987, η 2η κυκλοφόρησε τον Μάρτιο - Απρίλιο 1988, η 3η κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο 1988, η 4η κυκλοφόρησε Μάρτιο - Απρίλιο 1989, η 5η άγνωστο πότε κυκλοφόρησε, η 6η κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο 1993, η 7η κυκλοφόρησε τον Μάιο 2001 και η 8η κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο 2005. Η 9η "συνάντηση των φίλων" που πιθανότατα κυκλοφόρησε το 2007, χάθηκε στο αρχείο του Ριτσώνη (σε επιστολή του μού έγραψε τον Σεπτέμβριο του 2014 πως θα προσπαθήσει να τη βρει αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε).
Τα χειρόγραφα κείμενα του περιοδικού ήταν γραμμένα σε πολυτονικό και είχαν δίστηλη διάταξη ανά σελίδα μεγέθους A4. Στα πρώτα 4 τεύχη - Συναντήσεις των φίλων- ο εκδότης μας πληροφορεί και σε πόσα αντίγραφα φωτοτυπήθηκε το κάθε τεύχος (15-20 το καθένα από τα πρώτα τρία και 40 το τέταρτο ενώ στα υπόλοιπα τεύχη παραλείπει να αναφερθεί).
Με το 2ο τεύχος (1988) ο Ριτσώνης κυκλοφόρησε κι ένα 8σέλιδο χειρόγραφο ένθετο, μεγέθους Α5, με δικές του μεταφράσεις, ποιημάτων του ποιητή Tadeusz Rozewicz με τα ποιήματα: «Απασχολημένος με πολλές δουλειές», «Ξεφορτώνουν το φορτίο», «Γέλια», «Λήδα», Μεταμορφώσεις», «Αφήστε μας ήσυχους», «Η επιστροφή», «Άσπρες βούλες», «Η απουσία…» ενώ στην τελευταία σελίδα μας πληροφορεί πως η μετάφραση έγινε από την αγγλική μετάφραση του Adam Czerniawski.
Από το 3ο τχ ο Ριτσώνης άρχισε να φιλοτεχνεί το περιοδικό με σκίτσα του (χειρόγραφες μικρογραφίες) που συνοδεύουν τις δημοσιεύσεις.
Εκτός του περιοδικού, ο ίδιος είχε κυκλοφορήσει, επίσης σε χειρόγραφο 16σέλιδο, το έργο του "Φωτισμένο εργοστάσιο" και από το 1989 συνέχισε να γράφει και να διανέμει χειρόγραφα 16σέλιδα με έργα των: Νίκου Βασιλάκη, Γιάννη Παπαοικονόμου, Μόσχου Λαγκουβάρδου, Τάκη Σιδέρη, Ζακ Πρεβέρ κ.α.

Το σκίτσο δια χειρός Κώστα Ριτσώνη με τα περιεχόμενα των 5 πρώτων τευχών του περιοδικού ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ που περιλαμβάνεται στην ύλη του 5ου τεύχους.


Ξεχωριστή θέση στην ύλη του περιοδικού έχουν οι δημοσιεύσεις μεταφρασμένων ποιημάτων ξένων ποιητών που σε κάποιες περιπτώσεις συνοδεύονται κι από τα πρωτότυπα ξενόγλωσσα ποιήματά τους. Παρακάτω παρατίθενται οι ξένοι ποιητές και οι τίτλοι των ποιημάτων τους κατά μεταφραστή:

Μεταφράσεις Βίλκης Αντωνιάδη:
Louise Glück: «Νανούρισμα», «Μαργαρίτες» (τχ.7).
Seamus Heaven: «Ο άγιος Κέβιν και το μαυροπούλι» (τχ.8).

Μεταφράσεις Κώστα Γιαννουλόπουλου:
Richard Gary Brautigan: «Χόλυγουντ», «3 Νοεμβρίου», «Σ' ένα καφενείο», «Το σύμβολο» (τχ.8).

Μεταφράσεις Αλίκης Γιατράκου - Fossi:
Rene Char: «Κοινή παρουσία», «Η συντρόφισσα του καλαθά», «Απασχόληση πλήρης», «Απ’ το παντζούρι ενός παραθύρου», «Η μια και η άλλη», «Η αυθάδεια του τριαντάφυλλου», «Στο τύμπανο μιας ρωμανικής εκκλησίας» (τχ.5).

Μεταφράσεις Σπύρου Θεριανού:
Fhilip Larkin: «Δουβλινέζικο» (τχ.7).
William Butler Yeats: «Το λιμναίο νησί του Ινισφρί» (τχ.7).

Μεταφράσεις Ειρήνης Ριτσώνη:
Charles Baudelaire: «Ο βρυκόλακας», «Επιγραφή για ένα καταδικασμένο βιβλίο» (τχ.8).

Μεταφράσεις Κώστα Ριτσώνη:
Anna Achmatova: «Σε ένα όνειρο» (τχ.3). «Αντί για εύθυμα συγχαρητήρια» (τχ.4).
Guillaume Apollinaire: «Βρέχει» (τχ.3). «Τομεάρχης» (τχ.8).
Bella Akhmadulina: «Μόλο που έζησα στην καταφρόνηση...» (τχ.2).
Charles Bukowsky: «Για κάποια που γνώριζα» (τχ.3).
Jony Connor: «Ανδρική ηλικία και νεότητα» (τχ.4).
Bogdan Craykowski: «Προσευχή», «Είμαι ποιητής...» (απόσπασμα) (τχ.1).
Robert Desnos: «Το τελευταίο ποίημα» (τχ.2). «Τα διαστήματα του ύπνου», «Με τη βοήθεια της νύχτας» (τχ.5).
Paul Eluard: «Μέρες των ματιών μας» (τχ.4). «Απαγόρευση εξόδου» (τχ.6). «Ποιήματα για την ειρήνη» (τχ.8)
Marit Howes: «Δεν το περίμενα» (τχ.4).
Denise Jallais: «Το σώμα μου», «Συζυγική ζωή» (τχ.4)
Bulat Okudzhava: «Το τάληρο» (τχ.4).
Tadeusz Rozewicz: «Άσπρες βούλες» (τχ.7).
Boris Slutsky: «Ηλιακές μπαταρίες» (τχ.6).
Philippe Soupault: «Τραγούδι» (τχ.5).
Jules Superviele: «Οι φλέβες κι οι στίχοι μου» (τχ.1). «Πρόσωπο που με τραβάς...» (τχ.2). «Ταξιδιώτη, ταξιδιώτη...» (τχ.3). «Οι πέτρες του θανάτου...» (τχ.4). «Οι γέροι ορίζοντες» (τχ.5). «Χτες και σήμερα», «Πόσο μας είναι δύσκολο...», «Αισθάνθηκα...» (τχ.6). «Μεταθανάτιο» (τχ.7).
Yevgeny Yevtushenko: «Άνθρωποι» (τχ.5).
Walt Whitman: «Ζώα» (τχ.4).

Μεταφράσεις Μoσχου Λαγκουβάρδου:
Φερνάντο Βιγιαλόν: «Σαν φεύγεις και μ' αφήνεις» (τχ.2).
Αρθουρ Λαίην: «Ποίημα της αγάπης» (τχ.7).
Κάρολ Μπέτσερ: «Περιμένοντας» (τχ.7).
D. Lawrence: «Τίποτα να γλιτώσεις» (τχ.2).
Robert Lax: «Ποιήματα από το Τσίρκο του Ήλιου» (τχ.3). «Τρεις άνθρωποι», «Βιολιστής που παίζει στα σοκάκια» (τχ.5).
Amy Lowell: «Φθινόπωρο» (τχ.2).
Manuel Machado: «Θάνατος ύπνος» (τχ.2).
Emilio Prados: «Γαλήνη» (τχ.2).
William Stafford: «Φήμη» (τχ.7).

Μεταφράσεις Βασίλη Καραβίτη:
Miroslav Holub: «Σύντομες σκέψεις για την ακρίβεια», «Σύντομες σκέψεις για τη θεωρία της Σχετικότητας» (τχ.3). «Σύντομες σκέψεις πάνω στο φως», «Δείπνο», «Σύντομες σκέψεις για τις γάτες που μεγαλώνουν πάνω στα δέντρα» (τχ.6).

Μεταφράσεις Ειρήνης Μπομπόλου:
Guillaume Apollinaire: «Φίλη μου σε σκέφτομαι...» (τχ.3). «Ζώνη» (τχ.4).

Μεταφράσεις Άννα Πετροπούλου - Hellner:
Goesta Hellner: «Η πόλις», «Η θάλασσα» (τχ.5).

Ποίημα του Jules Superviele σε μετάφραση Κώστα Ριτσώνη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ τχ.2 (Απρίλιος 1988).



Το υπόλοιπο μέρος της ύλης αποτελείται από ποιήματα που είτε έστελναν οι λογοτέχνες στον Ριτσώνη, είτε επέλεγε ο ίδιος όπως στην περίπτωση των δισέλιδων ποιητικών ανθολογήσεων που περιέχονταν σταθερά σε κάθε τεύχος του περιοδικού.

Οι ποιητές (με αλφαλητική σειρά) που έργα τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό είναι:
Θεόδωρος Αιγιαλινός (τχ.5). Ορέστης Αλεξάκης (τχ.4, τχ5). Στέλλα Αλεξοπούλου (τχ.5). Κώστας Αλευράς (τχ.5). Μαρία Αναγνωστοπούλου (τχ.1,τχ.2, τχ.4, τχ8). Αντώνης Αντωνάκος (τχ.7, τχ.8). Βαγγέλης Αποστολόπουλος (τχ.4, τχ.5,τχ.6, τχ.7). Ειρήνη Βασιλάκη (τχ.3, τχ.4). Νίκος Βασιλάκης (τχ.1.τχ.2 τχ.3, τχ.6, τχ.7, τχ.8). Βαγγέλης Βελώνιας (τχ.7, τχ.8). Νίκος Γαζέπης (τχ.7). Κώστας Γαρίδης (τχ.4). Αλίκη Γιατράκου Fossi (τχ.5). Μάκης Γιουρτζόγλου (τχ.8). Μιχάλης Γκανάς (τχ.5). Θωμάς Γκόρπας (τχ.4), Γιώργος Δανιήλ (τχ.5). Βασίλης Δημητράκος (τχ.5). Θόδωρος Δραγκιώτης (τχ.2, τχ.3, τχ.4, τχ.5, τχ.6, τχ.7, τχ.8). Στέργιος Δρίβας (τχ.8). Σπύρος Θεριανός (τχ.7, τχ.8). Βασίλης Ιωακείμ (τχ.2, τχ.3, τχ.4, τχ.5, τχ.7, τχ.8). Βασίλης Ιωαννίδης (τχ.8). Σταύρος Καμπάδαης (τχ.8). Ντίνα Καραβίτη (τχ.6). Βασίλης Καραβίτης (τχ.4,τχ.5). Δημήτρης Κάβουρας (τχ.4, τχ.5). Γιώργος Καραντώνης (τχ6, τχ7,τχ.8). Άγγελος Καρούσος (τχ.8). Γιώργος Κομπορόζος (τχ.4). Τάσος Κoρφης (τχ.3, τχ.4, τχ5). Μίρκα Κωτσαρίδη (τχ.8). Μόσχος Λαγκουβάρδος (τχ.3.τχ.5). Χρήστος Λαθουράκης (τχ.8). Χρίστος Λάσκαρις (τχ.3, τχ.4, τχ.6). Ισμήνη Λιόση (τχ.8). Αγγελική Μακρή (τχ.1, τχ.2, τχ.3). Γιώργος Μαρκόπουλος (τχ.6). Αλεξάνδρα Μπακονίκα (τχ.5). Γιάννης Μπασκόζος (τχ.6). Ειρήνη Μπομπόλου (τχ.2, τχ.4). Τόλης Νικηφόρου (τχ.8). Βαγγέλης Νικολαΐδης (τχ.2, τχ.6). Κωστής Νικολάκης (τχ.8). Παυλίνα Παμπούδη (τχ.5). Άννα Μαρία Παπαδοπούλου (τχ.7). Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου (τχ.7). Δημήτρης Παπακώστας (τχ.5). Γιάννης Παπαοικονόμου (τχ.4, τχ.5, τχ.6, τχ.8). Παρασκευάς Παρασκευάς (τχ.4). Κώστας Πάτσης (τχ.7). Άννα Πετροπούλου – Hellner (τχ.2, τχ.3, τχ.4, τχ.5). Γιάννης Ποριώτης (τχ.8). Δημήτρης Πορφύρης (τχ.7). Κώστας Ριτσώνης (τχ.1, τχ.2, τχ.3, τχ.4, τχ.5, τχ.6, τχ.7, τχ.8). Τάκης Σιδέρης (τχ.7). Περικλής Σφυρίδης (τχ.2). Ελένη Τζιρτζιλάκη (τχ.4). Σάκης Τότλης (τχ.7). Δημήτρης Τσίτος (τχ.1, τχ.5). Μανώλης Χατζηιωαννίδης (τχ.4). Αργύρης Χιόνης (τχ.5). Ιγνάτης Χουβαρδάς (τχ.6). Πέτρος Χρονάς (τχ.5). Κώστας Χρυσός (τχ.7).

Οι δισέλιδες ποιητικές ανθολογίες όλων των τευχών αποτελούνταν από πάνω από δέκα ποιήματα για κάθε ανθολογούμενο ποιητή. Με αλφαβητική σειρά ανθολογήθηκαν οι ποιητές:
Αλέξης Ασλάνογλου (τχ.5). Σταύρος Βαβούρης (τχ.3). Δημήτρης Δούκαρης (τχ.2). Γιώργος Ιωάννου (τχ.8). Τάσος Κoρφης (τχ.7). Δ. Π. Παπαδίτσας (τχ.6). Μίλτος Σαχτούρης (τχ.1). Ντίνος Χριστιανόπουλος (τχ.4).

Υπήρξαν και δύο περιπτώσεις δημοσιεύσεων δημοτικών τραγουδιών στην ύλη του 1ου και του 8ου τεύχους:
Τραγούδια της Χαλκιδικής (από τη συλλογή του Νίκου Βασιλάκη) (τχ.1).
Μαντινάδες (ανυπόγραφο) (τχ.8).

Στα μισά τεύχη, τον επίλογο της ύλης αποτελούσε ένας σχολιασμός του Ριτσώνη που αναπτύσσονταν κάθε φορά πάνω σε στίχους λαϊκών τραγουδιών: «Αυτό που έπαθες να μην το ξαναπάθεις» (τχ.2). «Καημένε Αθανασόπουλε…» (τχ.3). «Το πορτοφόλι» (τχ.4). «Ξύπνα καημένε Κάβουρα…» (τχ.7).

Επιστολή του Κώστα Ριτσώνη προς τον Θοδωρή Βοριά το 2012.

Το 2014, ένα χρόνο πριν τον θάνατο του Κώστα Ριτσώνη ξεκινήσαμε την ψηφιοποίηση των τευχών του περιοδικού, αντίγραφα του οποίου μου είχε στείλει ήδη από το 2012. Ο Κώστας Ριτσώνης πρόλαβε να χαρεί την ψηφιοποίηση και την παρουσίαση του περιοδικού του από την ιστοσελίδα Λογοτεχνικά Επίκαιρα μέχρι και το 3ο τεύχος του.
Παράλληλα με την παρουσίαση των εξώφυλλων των τριών τευχών του περιοδικού στα Λογοτεχνικά Επίκαρα, τα ψηφιακά αρχεία τους στάλθηκαν σε ιστοσελίδες ελεύθερης ανάγνωσης κι έτσι τα τεύχη εκείνα είναι ακόμα διαθέσιμα για όποιον ενδιαφέρεται να τα διαβάσει, στην διεύθυνση: https://www.openbook.gr/ta-poiimata-ton-filon/

Ιανουάριος 2023

Κριτική της Ευσταθίας Δήμου: ποιητική συλλογή του Θοδωρή Βοριά, Ανιλίνες

 

Ευσταθία Δήμου – Εσωτερικές ποιητικές διαδρομές (Θοδωρής Βοριάς, Ανιλίνες, Εκδόσεις Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου, Αθήνα 2021)

Ο Θοδωρής Βοριάς καλλιεργεί, εδώ και μία δεκαπενταετία τουλάχιστον, μια ποίηση μάλλον χαμηλόφωνη, εμφορούμενη από την οξυμένη ευαισθησία του ποιητή που κινητοποιεί τη δημιουργία και υποβάλλει τη διάθεση και τον τόνο. Η ευαισθησία αυτή εκδηλώνεται και προκύπτει τόσο ως αποτέλεσμα του εσωτερικού ψυχισμού και του φορτίου που τον συνέχει, όσο και ως αποτέλεσμα εξωτερικών ερεθισμάτων τα οποία, μέσω της παρατήρησης, μετατρέπονται και λειτουργούν ως αφορμές και αφορμήσεις της ποιητικής σύνθεσης. Διαμορφώνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο, μια συνθετική δημιουργική πορεία με αφετηρία και διαδρομή διττή, εσωτερική και εξωτερική, και με τελικό προορισμό το ποιητικό κείμενο που λειτουργεί ως πυρήνας, στον οποίο ταυτόχρονα εκβάλλει και από τον οποίο εξακτινώνεται η ποιητική σκέψη μορφοποιημένη με άκρα λιτότητα και αρμονία.

Η νέα, ολιγοσέλιδη ποιητική του συλλογή, που κυκλοφορεί υπό τον μονολεκτικό τίτλο Ανιλίνες, θέτει εκ νέου το ζήτημα και το ζητούμενο του όγκου της ποιητικής παραγωγής, του αριθμού των ποιημάτων, με άλλα λόγια, με τα οποία, κάθε συγγραφέας, επιλέγεινα παρουσιαστεί στο αναγνωστικό κοινό. Τη στιγμή που η σύγχρονη ποιητική συνθήκη έχει να επιδείξει, κατά κανόνα, ποιητικές συλλογές μέσης έως μεγάλης έκτασης, το βιβλίο του Βοριά έρχεται να αποτελέσει μια εξαίρεση που, όχι μόνο επιβεβαιώνει τον κανόνα, αλλά μπορεί ακόμα και να τον θέσει υπό αμφισβήτηση. Κι αυτό γιατί προτείνει μια διαφορετική, άκρως αντιθετική, εκδοχή απέναντι στον ποιητικό πληθωρισμό που χαρακτηρίζει την εποχή και τους τεχνίτες του λόγου, μια εκδοχή που έχει στο κέντρο της, ως στόχευση, την απόσταξη, την αυστηρή και προσεκτική επιλογή, ακόμα -γιατί όχι- και τη δημιουργική αυτό-συγκράτηση, τον αυτό-περιορισμό, την εστίαση και την εξαντλητική επίδοση στο ποίημα, σαν αυτοτελή, μοναδική και αυθύπαρκτη κατασκευή που μπορεί και πρέπει να εξαντλήσει τις δημιουργικές δυνάμεις του ποιητή.

Η λέξη του τίτλου, που δηλώνει τις χημικές πρώτες ύλες, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή χρωμάτων, δημιουργεί ευθέως και με άκρα αμεσότητα μια γέφυρα ανάμεσα στην ποίηση και τη ζωγραφική και καταδεικνύει τον τρόπο και τη μέθοδο του ποιητή, την ποιητική του, η οποία συνίσταται στο αντίκρισμα, τη χρήση και την εκμετάλλευση του μικρο-ποιήματος ως πρώτης ύλης για τη δημιουργία μεγαλύτερων ποιημάτων. Πιο συγκεκριμένα, το βιβλίο αποτελείται από τέσσερα συνολικά ποιήματα τα οποία αναπτύσσονται σπονδυλωτά, αποτελούνται δηλαδή από επιμέρους μικρότερα ποιήματα τα οποία παρατίθενται αριθμημένα αλφαβητικά. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μέθοδο και πρακτική που συμπλέκει, συνυφαίνει και αλληλεξαρτά το επιμέρους και το γενικό, το ολιγόστιχο με το πολύστιχο, το κομμάτι με το σύνολο. Διαμορφώνεται κατ’  αυτόν τον τρόπο ένα ενδιαφέρον ποιητικό πεδίο, μέσα στο οποίο ο αναγνώστης «στήνει» το ευρύτερο ποίημα, τοποθετώντας, σαν παζλ, τα επιμέρους, μικρά ποιήματα, με τη σειρά που υποδεικνύει και έχει προδιαγράψει ο ποιητής και που μπορεί, βέβαια, να ανατραπεί και να ακολουθήσει διαφορετική διαδρομή ανάλογα με τις προσδοκίες, τις βλέψεις, τις καταβολές και τις προοπτικές της αναγνωστικής συνείδησης. 

Η ποίηση του Βοριά παρουσιάζει και παρουσιάζεται μέσα από διαφορετικές αποχρώσεις. Η πιο χαρακτηριστική από αυτές είναι η συμβουλευτική, με ποιήματα τα οποία τεχνουργούν παροτρύνσεις και προτροπές εξίσου προς το ποιητικό υποκείμενο και τον αποδέκτη. Οι συμβουλές αυτές αφορούν με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό τη ζωή και την τέχνη, έτσι που να τις ενοποιούν και να τις ταυτίζουν. Μέσα σου να κοιτάς/ και να μαζεύεις από τον υπόνομο/ τους κρυμμένους στίχους («Καταρρίχηση»). Ο προτρεπτικός τόνος του ποιητή παρουσιάζει επίσης διαβαθμίσεις και διαφορές· άλλοτε πιο απαλός, άλλοτε πιο οξύς και επιτακτικός, άλλοτε πιο αφηγηματικός και άλλοτε πιο καίριος και δραστικός, διαμορφώνει μια ευρεία γκάμα διαθέσεων και ροπών, εκφραστικών και, ταυτόχρονα, συγκινησιακών, που έχουν στόχο τη μέθεξη του αναγνώστη και την ένταξή του στο ποιητικό σύμπαν κατά τρόπο απόλυτο και ολοκληρωτικό.

Μια δεύτερη απόχρωση είναι η μυθοπλαστική, η οποία αφορά κυρίως ποιήματα που τεχνουργούνται γύρω από το θέμα του θανάτου. Εδώ ο Βοριάς εκμεταλλεύεται στοιχεία της μυθολογίας που συμπλέκει με τον δικό του σπαρακτικό προβληματισμό, έναν προβληματισμό που εκκινεί από τη σκληρή μοίρα και προοπτική του θανάτου, καταλήγει, όμως, να αναφέρεται στην ίδια τη ζωή, στην ανθρώπινη συνθήκη και κατάσταση που, πολλές φορές, ξεπερνά και υπερβαίνει ακόμα και την ανυπαρξία του θανάτου: Καταντήσαμε έκθετα της μετατόπισης,/ ψηφίδες ρουτίνας που ανατινάχθηκε./Ας προσαρμοστούμε στα νέα ήθη,/ ας μπούμε στη ρουτίνα των νεκρών («Στ’ αμπάρια γαύγιζε ο Κέρβερος»). Πρόκειται για μια ευθεία αντιστροφή των όρων της ζωής και του θανάτου που, αν μη τι άλλο, καταδεικνύει την πρόθεση του ποιητή να αφυπνίσει, να διεγείρει, να κεντρίσει το αίσθημα και τη συνείδηση του αναγνώστη, ο οποίος καλείται τώρα σε απολογισμό και αποτίμηση του έθους και, συνακόλουθα, του ήθους του.     

Παράλληλα με τα ποιήματα που εκκινούν και καταλήγουν σε αυτό που θα όριζε κανείς ως υπαρξιακούς προβληματισμούς, ο Βοριάς εξακτινώνεται και σε ζητήματα τέχνης, ποίησης εν προκειμένω, συνθέτοντας μια σειρά ποιημάτων που έχουν στο κέντρο τους την ποιητική δημιουργία, τον τρόπο και την μέθοδο, αλλά και τις διαστάσεις της, την απήχησή της στην ανθρώπινη ζωή και ψυχή. Πρόκειται για ένα είδος ποιητικής κατάθεσης, μια αποκάλυψη του τρόπου με τον οποίο ο ποιητής δημιουργεί και ένα κάλεσμα του αναγνώστη να εισχωρήσει στο ποιητικό εργαστήρι και να κοινωνήσει τα μυστικά της γραφής, του τρόπου με τον οποίο το αδιαμόρφωτο υλικό του ψυχισμού του καλλιτέχνη μετατρέπεται σε έργο τέχνης. Το αίσθημα που αναδύεται από τα ποιήματα αυτά είναι ανάμεικτο από μία παραδοχή της σκληρότητας, της συνακόλουθης πικρίας, αλλά κι ενός παράπονου που μόνο μέσα από την ποίηση μπορεί να εκφραστεί. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αντιλαμβάνεται το ψύχραιμο δάκρυ του ποιητή να αναβλύζει όχι πια από τα μάτια, αλλά από τη γραφίδα του, και να μετατρέπεται σε στίχους που, ενώ δεν απεκδύονται τη συγκινησιακή τους φόρτιση και τις εσωτερικές δονήσεις της ψυχής του ποιητή, αποκτούν, εντούτοις, μέσα από την τεχνική τους επεξεργασία, μια αρτιότητα που λειτουργεί εκλογικευτικά του ανθρώπινου πάθους μετουσιώνοντάς το σε τέχνη.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό ο ποιητής επιχειρεί να γεφυρώσει ή, καλύτερα, να εκτονώσει τη συναισθηματική του φόρτιση τεχνουργώντας μια διαδρομή ποιητικής τάξης, μια πορεία που εκκινεί από την παιδική ηλικία και καταλήγει στο εδώ και το τώρα, στο παρόν της δημιουργίας που προσφέρει τη λύτρωση, την αποφόρτιση, την κάθαρση για ό,τι συσσωρεύτηκε μέσα στην ποιητική ψυχή και την απειλούσε με αφανισμό. Ο Βοριάς δεν διστάζει να φτάσει στο ακραίο σημείο της αυτο-κατάργησης, του (εκ)μηδενισμού προκειμένου να μπορέσει έτσι να αναγεννηθεί μέσα από την ποίηση, μέσα από την δημιουργία: Να γίνω σκόνη, κάπως να συνηθίσω/ τα ερείπια («Κρύφηκε η μέρα στο κρυφτό μας»). Είναι μια βαθιά αντίληψη για την τέχνη αυτή που την αντικρίζει ως το δοχείο εκείνο των στεναγμών του ανθρώπου, των παθών και των πόθων του, ακριβώς για να μπορέσει αυτός να ορθωθεί, να σταθεί στα πόδια του, όχι πια ως άνθρωπος μόνο, αλλά κυρίως ως δημιουργός, στοιχείο που άλλωστε αποτελεί την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.   

Η κριτική της Ευσταθίας Δήμου με τίτλο "Εσωτερικές ποιητικές διαδρομές" δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Τα Ποιητικά τχ.45 (Απρίλιος - Ιούνιος 2022).

Ανιλίνες - Οι στίχοι είναι σφαίρες - [στ'] Σας γνωρίζω στρατιώτες

 

Σας γνωρίζω στρατιώτες,
ξέρω από φάλαγγες σκιών
σε νυχτερινές πορείες.

Τις νύχτες πάντα νικούσε το βουνό
-τα βήματά μας καταντούσαν ξένα,
η ανάσα μύριζε διψασμένα λόγια
και τα χαλίκια 

γίνονταν σπασμένα κόκαλα
κάτω από τ’ άρβυλά μας.

Αν τύχαινε
να σ’ ακουμπήσει ο διπλανός σου
ήταν θαρρείς
και σ’ ακουμπούσε πεθαμένος.

 

© Θοδωρής Βοριάς 

Οκτώβριος 2020

Από την ποιητική συλλογή "Θοδωρής Βοριάς - Ανιλίνες - 2021"